Sau khi Liên xô tan rã 15 nước cộng hòa trong đó có Nga đã tách ra thành 15 nước độc lập. Bắt đầu một thời kỳ mới được gọi là hậu Xô viết.

Nước Nga mới cần có cờ, quốc huy, quốc ca của mình. Lá cờ mới của Nga có ba sọc: trắng, xanh và đỏ. Nó giống cờ của Hà lan, khác nhau chỉ ở thứ tự các sọc mầu.

Quốc huy mới của Nga có hình con đại bàng hai đầu. Đại bàng hai đầu khá thịnh hành ở một vài nước khác như Balan, Tiệp.

Quá trình thay đổi quốc ca kéo dài khá lâu. Gần chục năm liền nước Nga vẫn dùng quốc ca cũ của Liên xô. Có nhiều ý kiến trái ngược nhau, một số đòi thay đổi hoàn toàn, số khác đòi giữ nguyên. Mãi đến tháng 12 năm 2000 Nga mới thông qua đạo luật về quốc ca mới, theo đó giữ nguyên nhạc của quốc ca Liên xô, chỉ thay lời mới. Ngày 7/3/2001 thì quốc ca mới được chính thức thông qua (Музыка А. В. Александрова, слова С. В. Михалкова и Г. А. Эль-Регистана).

Một lịch sử tương tự cũng xảy ra với quyển hộ chiếu. Ở Liên xô cũ mỗi người dân có hai hộ chiếu: общий гражданский паспорт (được dùng trong nước, giống như chứng minh thư của ta) và заграничный паспорт (chỉ dùng để đi nước ngoài). Hộ chiếu phổ thông thì được đổi khá nhanh. Còn hộ chiếu đi nước ngoài thì vẫn giữ nguyên mẫu CCCP. Người Nga vẫn nói đùa: chúng tôi dùng hộ chiếu của đất nước không còn tồn tại nữa. Mãi đến 2004-2005 người ta mới thay hộ chiếu mới chính hiệu Nga.

Đồng tiền рубль cũng được đổi (in mới) 2-3 lần, lần cuối cùng vào năm 1997. Tiền рубль có các mệnh giá 5,10,50,100,500,1000 và 5000 руб.

Sau khi Liên xô tan rã tiền руб bị phá giá mạnh và liên tục. Để minh họa xin kể một câu chuyện thật 100%. Thời Liên xô nước Mỹ thuê đất cho sứ quán và nhà ở cho nhân viên ở Москва. Tổng tiền theo hợp đồng là quãng 55000 руб. (theo tỷ giá chính thức là quãng 70000 USD). Đến năm 1993 thì 55000 руб chỉ tương đương 10 USD. Phía Nga thấy thiệt hại quá lớn nên đề nghị Mỹ thay đổi. Phía Mỹ nhã nhặn trả lời: hợp đồng đã ký cứ thế mà thực hiện. May mà kết cục lại có hậu cho phía Nga. Chắc vì tiền thuê đất quá nhỏ (10 USD) nên phía Mỹ quên cả trả tiền. Theo hợp đồng khi Mỹ không trả tiền 3 tháng liền thì Nga có quyền hủy hợp đồng. Ngay sau đó Mỹ phải thanh toán theo giá mới, tính bằng USD chứ không quy ra руб nữa.

Ngoài chuyện đồng руб phá giá nước Nga hậu xô viết còn phải đối đầu với làn sóng tội phạm kinh tế. Điển hình là các vụ lừa đảo có tên gọi Фальшивые авизо. Sau khi ngân hàng A chuyển tiền cho ngân hàng B ngân hàng A gửi một giấy xác nhận có, кредитовое авизо. Ngân hàng B sẽ ghi có cho A, còn việc kiểm tra thực tiền đến thì chỉ làm đầu tháng (đôi khi đầu quý). Bọn tội phạm làm giả кредитовое авизо của ngân hàng A (đa phần là ở Chechnya – Чечня) và trực tiếp cầm đến ngân hàng B. Theo lơi kể của một người tự coi là đã làm việc đó: это же так просто! Мы пишем бумажку, она идет в банк. Получаем два грузовика наличных и везем их прямо домой, в Грозный. Thiệt hại ước tính quãng 10 tỷ руб. (khoảng 500 triệu USD). Một trường hợp vô cùng thú vị là mô hình tháp tài chính MMM của Cергей Мавроди. Bản thân tôi coi Cергей Мавроди như một thiên tài. Cергей Мавроди không đi theo mô hình cổ điển là nhận tiền với lãi suất cao. Cергей Мавроди lập ra công ty cổ phần MMM và phát hành cổ phiếu ra công chúng. Mấu chốt của vấn đề là Мавроди tự định giá cổ phiếu hàng ngày, theo tinh thần hôm sau cao hơn hôm trước. Để đánh giá quy mô của MMM hãy xem các con số: 15 triệu cổ đông, lượng tiền huy động hàng chục tỷ USD, từ 1992 đến 1994 quảng cáo MMM xuất hiện trên tất cả kênh TV với mật độ đậm đặc, MMM là công ty đầu tiên của Nga mua được siêu máy tính Cray Research Super Server 6400. Lo ngại bong bóng tài chính MMM sẽ vỡ nên chính quyền tìm mọi cách để dẹp. Tuy vậy họ không tìm ra dấu hiệu lừa đảo để kết tội Мавроди. Theo thông lệ và điều lệ công ty cổ phần, các cổ đông góp vốn và cùng lời ăn lỗ chịu. Mức cổ tức cũng do lãnh đạo công ty quyết. MMM đang hoạt động bình thường, cổ đông tự nguyện góp vốn, Мавроди không nhận tiền với lãi suất cao nên không nợ ai cả. Cuối cùng Мавроди bị bắt với tội danh trốn thuế quãng 20000 USD. Trong thời gian bị truy nả Мавроди vẫn kịp lập ra một công ty mới Stock Generation để thu hút khách hàng nước ngoài. Có khoảng 300 nghìn người đã tham gia tháp tài chính này. Ủy ban chứng khoán của Mỹ (SEC) đã kiện Stock Generation ra tòa án ở Boston nhưng đã thua kiện. Lần thứ hai SEC mới thắng và buộc Stock Generation đóng cửa.

Vào đầu những năm 1990 có khá nhiều đổi thay ở Nga. Đầu tiên là trào lưu đổi tên thành phố, tên đường. Các советы bị giải thể và thay thế bằng hai viện: hạ viện (Дума hay нижняя палата) và thượng viện (Совет Федерации hay верхняя палата). Tòa nhà của chính phủ đổi tên thành Nhà trắng (Белый Дом). Cơ quan an ninh lừng danh КГБ được tách làm hai: Главное разведывательное управление – ГРУ (tình báo) và Федера́льная слу́жба безопа́сности – ФСБ (an ninh liên bang). Ngày lễ cách mạng tháng 10 7/11 bị hủy bỏ ...

Trong số các thành phố thì Москва được đầu tư nhiều nhất nên cũng đổi thay nhiều nhất. Lăng Lenin nhiều lần bị kiến nghị di dời nhưng do dân chúng phản đối nên vẫn ngụ trên quảng trường Đỏ. Đại lộ Калинин được đổi tên thành Новый Арбат, còn đường Горький đổi thành Тверская. Trong số các công trình mới có Храм Христа Спасителя, tượng đài chiến thắng Поклонная Гора và trung tâm thương mại Манеж. Храм Христа Спасителя và tượng đài chiến thắng Поклонная Гора đã được HT Ngọc BQ kể trong bài viết Về nguồn. Còn Манеж (chuồng ngựa cũ) được xây ngầm ngay sát quảng trường Đỏ. Ở đây có rất nhiều hàng hiệu, giá khá cao. Từ Манеж ra quảng trường Đỏ chỉ mấy bước. ГУМ cũng nằm tại đây, đối diện lăng Lenin. Tại ГУМ vẫn có bán kem ốc quế nổi tiếng từ thời Liên xô.

Xã hội có nhiều đổi thay kéo theo nhiều thay đổi trong tiếng Nga. Trước đây tôi có viết một bài về những từ mới trong tiếng Nga. Sau đây là một số từ khác:

- ГИБДД: Государственная Инспекция Безопасности Дорожного Движения, tiếng Việt gọi là cảnh sát giao thông, trước dây có tên gọi là ГАИ.

- Чоп (чоповец): viết tắt của từ Частное Охраное Предприятие (công ty bảo vệ tư nhân).

- Бомж: viết tắt của từ Без Определённого Места Жительства (người vô gia cư).

- Фабрикант: từ này có gốc là фабрика nhưng nghĩa thì hoàn toàn khác. Trên TV có một chương trình có tên gọi фабрика звёзд, giống như Vietnam Idol. Những người đã tham dự фабрика звёзд được gọi là Фабрикант.

- Уфолог: đuôi từ лог chỉ nhà nghiên cứu, уфо có gốc tiếng Anh UFO (đĩa bay). уфолог là những nhà nghiên cứu đĩa bay.

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các anh chị có thêm cái nhìn mới về nước Nga.