Trong những ngày này, chắc hẳn nhiều người KGU chúng ta đã và đang lo lắng dõi theo những gì  xảy ra trên đất nước Ukraina - nước cộng hòa hùng mạnh ngày nào đứng  thứ 2 sau Liên bang Nga trong số 15 nước cộng hòa của Liên bang Xô Viết (CCCP) ngày ấy…Sau mười mấy năm, kể  từ khi Liên Xô sụp đổ, Ukraina luôn trong trạng thái bất ổn. Chính phủ này, rồi chính phủ khác, và những gì xảy ra trong 3 tháng qua với bao người chết và bị thương. Hỗn loạn ở Kiep và các địa phương, đấm đá nhau trong Quốc hội, Tổng thống tháo chạy và hiện giờ không rõ đang ở đâu. Rồi đến anh chàng võ sỹ quyền Anh cũng tuyên bố muốn tranh cử Tổng thống…Điều gì đang xảy ra với xứ sở Ukraina xa xôi và gần gũi với chúng ta như vậy?

Vâng, với người KGU, tôi tin rằng ai cũng có một sự gắn bó, kỷ niệm nào đó với Ukraina. Không chỉ vì Ukraina cũng là một phần máu thịt của Liên Xô ngày ấy với thành Kiep là nơi "khai sơn, lập địa", nơi phát tích" của nước Nga cổ và của dân tộc Nga. Không chỉ vì đất nước Ukraina rộng lớn là láng giềng bao bọc toàn bộ biên giới phía Bắc, Đông và Nam nước cộng hòa Moldova bé bỏng. Không phải chỉ vì lý do đó mà  ai trong chúng ta trước khi đến Kisinhop cũng từng đi tàu từ Moskva qua Kiep và những cánh đồng Ukraina rộng bát ngát, mênh mông...Mà chính vì tại KGU, nhiều người trong chúng ta đã học các Thầy, Cô đích thực là người Ukraina như: Thầy A.N. Pushnyak, Thầy V.G. Klimenko, Cô M.N. Kubrak...Còn nhớ, lớp SV76 chúng tôi có rất nhiều bạn là người Ukraina, như lớp trưởng Misha Nadkernichnyi, các bạn gái xinh đẹp có âm cuối trong họ là "enko" "ko", "yuk", "uk", ak, yak...(không kể lớp các bạn học bằng tiếng Moldova, trong lớp các bạn cùng nghe giảng tiếng Nga có lẽ đa số là người Ukraina). Trong những ngày này có ai lo lắng hay không cho cô ca sỹ nổi tiếng Sofia Rotaru? Bởi vì cô là người Moldova với bài “Thành phố trắng” bất hủ mà ta yêu thích, nhưng Sofia Rotaru cũng còn là công dân “kép” của Ukraina, định cư tại Kiep và cũng nổi tiếng với bài hát tiếng Ukraina “Chervona Ruta”. Nghe đâu người Việt đang làm ăn sinh sống tại Ukraina cũng có trên 1 vạn. Có lẽ ai cũng biết rằng tỷ phú giàu nhất VN hiện nay cũng là người đã và đang xây dựng cơ đồ, nghiệp lớn tại Ukraina. Đêm qua, Đại sứ ta tại Kiep đã lên VTV nói về kế hoạch đối phó với các tình huống có thể xảy ra bên ấy với  dân mình.  

Bất giác tôi lại nhớ về những kỷ niệm của riêng mình về Ukraina. Nhớ lần vừa “chân ướt, chân ráo” sang Liên Xô, từ Irkutsk cùng đi có bạn HanhLT (chỉ có 2 đứa) đi tàu qua Moskva xuống Kisinhop. Đến  ga Kiep tàu dừng lâu, sẵn có mấy rúp các anh chị NCS cho,  mình xuống mua được mấy gói kem rất to (ngố, nên nghĩ là bánh!). Hai đứa nhường nhau mãi không ăn, kem chảy hết…(mình sẽ kể kỹ hơn vào một dịp khác về chuyến đi này). Lại nhớ hết năm dự bị, ai mà không háo hức được đi thăm thành phố Odessa rồi nằm tàu thủy 1 đêm, lênh đênh trên biển mới đến nhà nghỉ Chaika (gần thị trấn Vilkovo, thuộc tỉnh Odessa, sát biên giới Rumania). Ngày ấy thấy phong cảnh, đất trời, bãi biển Ukraina mới đẹp làm sao! Với tôi, Ukraina còn là cuộc sống với bao kỷ niệm của một năm thực tập (1979-1980) tại Viện Hàn lâm Khoa học Ukraina ở Kiep, trong đó có 1 tháng (hè 1979) về thực tập tại Odessa, được học những người thầy sinh học phân tử đầu tiên là các GS. người Ukraina như: V.A. Kordyum (Kiep) và Y.M. Sivolap (Odessa)…Kiep cũng là nơi Thầy P.D. Grigorcha đã cất công từ Kisinhop lên thăm tôi và hai thầy trò đã khoác tay nhau đi dạo phố. 

Tại Ukraina, tôi đã  gặp gỡ những người bạn mới, như anh Tấn Định, bạn Bình (đã mất), bạn Điện Biên (anh ruột Trần Bình Minh), bạn Mai Hà, bạn Nguyễn Ngọc Chu…Và tất nhiên là các bạn nữ như Tuyết Mai (em họ Bồng Lai), Thanh Hà (chị ruột Chỉ biết cười trừ) và cả Chi Mai (sau này trở thành vợ tôi)…

Phải chăng, trong những ngày này tôi luôn cảm thấy xót xa về nơi ấy, bởi chính vì Ukraina là một trong những mảnh đất đã bao gắn bó với đời tôi!              

Mong lắm, bình yên mau trở lại, Ukraina ơi!

Hà Nội, 2. 2014

HaiNV