Tôi đang trong “cơn say” viết về trẻ chăn trâu và những chú trâu nên xin phép anh chị em cho tôi “nhô” ra một lần nữa với bài viết về những kỷ niệm với chú trâu thân yêu mà tôi được chăn dắt hồi trẻ thơ…Cám ơn HuyềnBT và các anh chị em về sự gợi ý và khuyến khích.

Con trâu nhà tôi trở thành trâu của hợp tác xã khi thầy mẹ tôi được vận động vào hợp tác xã nông nghiệp Liên Thành. Là trâu chung thuộc sở hữu của của hợp tác xã, trâu nhà tôi đã từng được giao cho một hộ khác nuôi. Nuôi trâu được đến 900 điểm một vụ. Lại được chia khá nhiều rơm. Chất thải của nó cũng rất đáng giá. Vì thế mà có nhiều nhà cứ muốn nuôi trâu. Nhưng nhà này không biết nuôi. Hay như mẹ tôi nói, họ không mát tay. Thấy nó gầy quá, ốm quá, Ban quản trị HTX giao lại cho nhà tôi nuôi. Lúc đó, tôi lên 8 tuổi, có thể đi chăn trâu vững rồi.

Sau một thời gian được nhà tôi chăm sóc, nó đã trở thành một con trâu đực to lớn, kềnh càng, có dáng đi hùng dũng. Trong hợp tác xã có ba chú trâu to khỏe. Đó là trâu nhà ông Chí, trâu nhà ông Hát và trâu nhà tôi.

Con trâu nhà tôi đã giao chiến với cả trâu nhà ông Chí và trâu nhà ông Hát. Có trận thắng, có trận thua. Tôi nhớ có lần con trâu nhà tôi húc nhau với trâu nhà ông Hát. Nơi bắt đầu nghênh chiến là Đồng Đĩnh. Chúng đuổi đánh nhau sang Đồng Quen. Đây là cánh đồng ngập nước. Hai chú lao vào thủy chiến. Mấy đám lăn lác bị chúng quần nát.  Rồi chúng xô nhau lên Gò Giữa Đồng. Lồng sang khu Đá Trụt, Hậu Bành, vòng sang Vườn Vầu, ngoặt về Cửa Đình…

Cả làng ra xem trâu húc nhau như đi xem lễ hội. Nhân lúc chúng khóa sừng nhau, bốn thanh niên trai tráng dũng cảm lao vào gỡ ra.

Trận húc nhau giữa trâu nhà tôi và trâu nhà ông Hát lần ấy chưa phân thắng bại.

Hàng ngày sau nửa buổi đi học, chúng tôi đi chăn trâu kết hợp với đánh dậm, bắt cua, bắt cá. Tất nhiên, nhiều buổi chỉ chăn trâu và chơi các trò như đánh khăng, vật nhau hoặc đánh trận giả. Nơi chăn trâu là các rẻo đất ven các dãy núi và các gò giữa đồng.

Cũng có lúc ngồi túm tụm kể chuyện cho nhau nghe. Tôi thường làm người kể chuyện vì chịu khó đọc sách hơn các bạn một chút. Vừa kể chuyện, vừa phải ngó ra, để mắt đến trâu, sợ nó ăn lúa của hợp tác xã. Có lần con trâu của tôi xông ra ruộng lúa liếm nhanh cả một vạt con. Tôi lao ra định đánh mắng nó. Nó ngửa mặt lên trời nhe răng cười sảng khoái. Nó vừa được ăn những cây lúa sắp ra đòng mà. Tôi bật cười, không đánh mắng nó nữa. Đòng đòng lúa đến chúng tôi cũng mê nữa là những chú trâu!

Những hôm thày tôi đi cày, đi bừa, tôi đi đón trâu cùng với mấy đứa trong  xóm. Tôi đi ra đồng gặp thày để nhận trâu, rồi đưa trâu lên gò gặm cỏ đến căng bụng mới về. Bọn trẻ đi đón trâu thường đem theo 1-2 củ khoai lang luộc ăn thay bữa tối. Khoai vừa vớt trong nồi ra bỏ vào túi áo, nóng lắm. Mấy đứa vừa đi vừa nhảy tưng tưng vì nóng, trông rất buồn cười. Những buổi chiều tối ở ngoài đồng thật đẹp. Cảnh vật, thiên nhiên, cây cỏ rất nên thơ. Trăng sáng và trong vắt. Sau này sống ở thành phố, tôi vẫn luôn thèm được nhìn ánh trăng như thế, mà chưa bao giờ được thấy. Bầu trời đầy sao, gió hiu hiu thổi. Tôi và các bạn thi nhau đếm sao trời, đếm đến mỏi cả miệng, mỏi cả mắt. Cũng có lúc nghêu ngao đọc thơ. Rồi có lần ngủ quên trên mình trâu. Trâu quen ngõ đưa chúng tôi về nhà.

Rồi Mỹ đem máy bay ra miền Bắc đánh phá. Vào một sáng chủ nhật, tôi và thằng Giá đang chăn trâu ven núi Voi thì máy Mỹ ào đến ném bom vào khu kho của quân đội đóng ở đây. Bom rơi ra ngoài cả khu kho, khu doanh trại bộ đội. Tôi bị ù tai. Đất tung lên rồi rơi xuống ào ào trên người chúng tôi và hai chú trâu. Rất may tôi và Giá đều đội mũ rơm. Chúng tôi lao một khe núi tránh bom. Hai chú trâu chạy tứ tung.

Mấy cái máy bay quần đảo vài lượt rồi mới bỏ đi. Chúng tôi chui ra khỏi hang, nhớn nhác đi tìm trâu. Nó chạy đi đâu mất rồi? Có bị trúng bom không? Tôi chạy ra cánh Đồng Quen tìm. Không thấy. Tôi chạy sang khu Nương Sơn. Cũng không thấy. Tôi vù sang khu vực xa hơn là Vườn Vầu. Vẫn không thấy. Buồn quá, tôi thất thểu đi về với bao nhiêu hình dung khốn khổ về chú trâu tội nghiệp của tôi, thì kìa, tôi nhìn thấy gì đây? - Chú trâu của tôi đang ung dung nằm dưới gốc cây mưng cạnh nhà bỏm bẻm nhai lại cỏ gặm được sáng nay! Nó quay lại nhìn tôi bình thản, như chẳng có chuyện gì xảy ra. Tôi mừng đến nỗi, nếu ôm được nó trọn trong tay, có lẽ tôi đã ôm nó ngấu nghiến!

…Có một lần tôi đã đánh rất đau trâu nhà tôi. Mà lại là đánh oan mới tội chứ! Chả là, mùa hè nóng quá, chú trâu của tôi cũng như bao con trâu khác rất thích đằm bùn. Tôi đã hì hụi tắm sạch cho nó, nhưng vừa sểnh ra, nó lại lao xuống vũng bùn để vầy. Toàn thân lấm be lấm bét. Cáu quá, tôi cột chặt dây thừng trâu vào một gốc cây. Tôi dùng roi làm bằng cành cây găng quất rất mạnh vào mình nó.

Đau quá, nó chạy vòng quanh thân cây mà có thoát được đâu. Sau đó nó đứng im chịu đòn của đứa trẻ ranh vẫn thường ngồi vắt vẻo trên lưng nó hàng ngày. Cái đứa trẻ ranh ấy, chiều nay sao mà ác thế! Rồi nước mắt nó ứa ra. Nó khóc, khóc lặng lẽ. Tôi buông roi, ôm lấy đầu nó, nước mắt lưng tròng.

…Rồi tôi đi lính, hợp tác xã giao chú trâu cho nhà khác chăn. Khi vừa ở chiến trường Quảng Trị ra, tôi hỏi ngay thầy tôi:- Con trâu nhà ta bây giờ ai nuôi, hả thầy? Con muốn đi thăm nó! Thầy tôi khẽ nói:- Nó chết rồi, con ơi! Tôi lặng người đi. Sao một con trâu vốn khỏe mạnh thế, cường tráng như thế lại có thể bị chết cơ chứ!

Mãi mãi trong tâm trí tôi ghi đậm hình ảnh của chú trâu thân yêu mà có lần tôi đã đánh oan nó!

Ghi chú: Tấm ảnh minh họa là ảnh chụp lại bức tranh Chăn trâu, cắt cỏ do cháu Hoàn (con bà chị thứ ba của tôi) vẽ tặng cậu nó- một đứa trẻ có nhiều năm chăn trâu.